Dünyanın iki ekonomik devi arasındaki gerilim son aylarda kritik bir noktaya ulaştı. Washington ve Pekin arasında yükselen tansiyon, küresel ekonomiyi alarma geçirirken, yatırımcılar pozisyonlarını hızla gözden geçiriyor.
Amerikan hükümetinin geçtiğimiz hafta açıkladığı yeni çip kısıtlamaları ve Çin’in buna misilleme olarak nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kotalar, piyasalarda şok etkisi yarattı. Dow Jones Endeksi, açıklamaların ardından %3,2 değer kaybederken, teknoloji ağırlıklı Nasdaq %4,7 geriledi.
Tedarik Zincirleri Altüst Oluyor
Morgan Stanley’nin son raporuna göre, otomotivden tüketici elektroniğine kadar uzanan tedarik zincirleri ciddi baskı altında. Rapora göre, Apple ve Tesla gibi şirketler üretim maliyetlerinde -22 arasında artış bekliyor.
“Tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılması süreci, tüketicilere yüksek fiyatlar olarak yansıyacak,” diyen Goldman Sachs Baş Ekonomisti Dr. Helen Chang, “Enflasyonist baskıların 2024’ün ikinci çeyreğine kadar devam etmesini bekliyoruz,” açıklamasında bulundu.
Gelişmekte Olan Ekonomiler Sıkışmada
Gerginliğin en çok etkilediği gruplardan biri de gelişmekte olan ekonomiler. İki süper güç arasında kalan bu ülkeler, ticaret ortaklarını seçmek zorunda kalıyor.
Harvard Üniversitesi Ekonomi Profesörü Ahmet Yılmaz, “Türkiye dahil birçok ekonomi, bir tarafı seçmek yerine dengeli ilişkiler geliştirmeye çalışıyor, ancak bu giderek zorlaşıyor. Özellikle Çin’e ihracat yapan ülkeler için büyüme tahminlerini %2,3 oranında aşağı yönlü revize ettik,” şeklinde konuştu.
“Ekonomik Soğuk Savaş” Uyarısı
IMF eski Baş Ekonomisti ve Yale Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Susan Wei, durumu “ekonomik soğuk savaş” olarak nitelendiriyor. Wei, “Bu gerginlik kısa vadeli bir durum değil, önümüzdeki on yılı şekillendirecek yapısal bir değişimin başlangıcı. Dünya ekonomisi iki kutuplu bir sisteme doğru ilerliyor ve bu geçiş süreci sancılı olacak,” değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlar, yatırımcılara portföylerini çeşitlendirmeleri ve ekonomik dayanıklılığı yüksek sektörlere yönelmeleri tavsiyesinde bulunuyor. Özellikle sağlık teknolojileri, yenilenebilir enerji ve siber güvenlik alanlarının bu gerginlikten daha az etkilenmesi bekleniyor.